آموزش آزمون Jonckheere-Terpstra

در این مقاله قصد دارم به بررسی آزمون Jonckheere-Terpstra در نرم افزار spss بپردازم. تا انتهای این مقاله همراه کیارا آکادمی باشید.

آزمون Jonckheere-Terpstra با استفاده از آمار SPSS

آزمون Jonckheere-Terpstra یک آزمون از نوع ناپارامتریک مبتنی بر متغیره ترتیبی است که می تواند برای تعیین وجود روند آماری معنی دار بین متغیر مستقل که از نوع ترتیبی و متغیر وابسته پیوسته استفاده شود. آزمون Jonckheere-Terpstra تفاوت مرتب در میانه‌ها یا میانگین ها را در جایی که باید جهت این ترتیب را بیان کنید، آزمایش می‌کند.

آزمون Jonckheere-Terpstra چیست؟

آزمون Jonckheere-Terpstra مثل آزمون Kruskal-Wallis H است که با استفاده از آن می توان تفاوت های آماری معنی داری بین دو یا چند گروه از یک متغیر مستقل روی یک متغیر وابسته پیوسته یا ترتیبی وجود داشت یا خیر. با این حال، برخلاف آزمون Jonckheere-Terpstra، آزمون Kruskal-Wallis پیش بینی نمی کند که چگونه تفاوت در نمرات متغیر وابسته به ماهیت ترتیبی گروه های متغیر مستقل بستگی دارد.

مثال برای آزمون Jonckheere-Terpstra

به عنوان مثال، می‌توانید از آزمون Jonckheere-Terpstra برای درک این که آیا نمرات آزمون، که در مقیاس پیوسته از 0 تا 100 اندازه‌گیری می‌شود، بر اساس زمان صرف شده برای بازبینی متفاوت است یا خیر (یعنی متغیر وابسته شما «نمره آزمون» و متغیر مستقل شما خواهد بود یا خیر استفاده کنید. “زمان بازنگری” دارای چهار گروه مستقل ترتیبی است:

• “0-6 ساعت”
• “7-11ساعت”
• “12-16ساعت”
• “17-21ساعت”

انتظار دارید که میانگین نمره آزمون با افزایش ساعات صرف شده برای بازبینی افزایش یابد. می‌توانید از آزمون Jonckheere-Terpstra برای درک این که آیا تعهد شغلی، که در مقیاس ترتیبی اندازه‌گیری می‌شود، بر اساس موقعیت شغلی متفاوت است یا خیر، استفاده کنید (یعنی متغیر وابسته شما «رضایت شغلی» است، که در مقیاس 5 درجه‌ای از «خیلی» اندازه‌گیری می‌شود. راضی» تا «بسیار ناراضی» و متغیر مستقل شما «موقعیت شغلی» است که دارای سه گروه مستقل مرتب شده است: «مدیر حساب»، «مدیر حساب» و «مدیر حساب»). انتظار دارید با موقعیت شغلی بالاتر، رضایت شغلی افزایش یابد.

مفروضات آزمون Jonckheere-Terpstra

هنگامی که تصمیم می‌گیرید داده‌های خود را با استفاده از آزمون Jonckheere-Terpstra تجزیه و تحلیل کنید، بخشی از فرآیند شامل بررسی این است که مطمئن شوید داده‌هایی که می‌خواهید تجزیه و تحلیل کنید واقعاً می‌توانند با استفاده از آزمون Jonckheere-Terpstra تجزیه و تحلیل شوند. شما باید این کار را انجام دهید زیرا تنها زمانی استفاده از آزمون Jonckheere-Terpstra مناسب است که داده های شما از شش فرضی که برای یک آزمون Jonckheere-Terpstra برای ارائه یک نتیجه معتبر لازم است، عبور کند. در عمل، بررسی این شش فرض فقط کمی زمان بیشتری به تجزیه و تحلیل شما می‌افزاید، و از شما می‌خواهد هنگام انجام تجزیه و تحلیل، روی چند دکمه دیگر در آمار SPSS کلیک کنید، و همچنین کمی بیشتر در مورد داده‌های خود فکر کنید، اما این طور است.

ابتدا، بیایید نگاهی به این شش فرض بیندازیم:

مفروضه شماره 1:

متغیر وابسته شما باید در سطح ترتیبی یا پیوسته (یعنی سطح بازه یا نسبت) اندازه گیری شود. نمونه‌هایی از متغیرهای ترتیبی عبارتند از مقیاس لیکرت (مثلاً مقیاس ۷ درجه‌ای از «کاملاً موافقم» تا «کاملاً مخالفم»)، در میان روش‌های دیگر رتبه‌بندی گروه‌ها (مثلاً مقیاس ۳ درجه‌ای که توضیح می‌دهد مشتری چقدر محصولی را دوست داشته است. ، از “نه خیلی زیاد” تا “خیلی خوب است” تا “بله، زیاد”). نمونه‌هایی از متغیرهای پیوسته عبارتند از: زمان تجدیدنظر (اندازه‌گیری شده بر حسب ساعت)، هوش (اندازه‌گیری شده با استفاده از امتیاز IQ)، عملکرد امتحان (اندازه‌گیری شده از 0 تا 100)، وزن (اندازه‌گیری شده بر حسب کیلوگرم)، و …….

مفروضه شماره 2:

متغیر مستقل شما باید از دو یا چند گروه مستقل و ترتیبی تشکیل شده باشد. به طور معمول، از آزمون Jonckheere-Terpstra زمانی استفاده می شود که شما سه یا چند گروه ترتیبی و مستقل داشته باشید، اما می توان آن را فقط برای دو گروه استفاده کرد (یعنی آزمون Mann-Whitney U یک دم معمولاً برای دو گروه استفاده می شود). به عنوان مثال متغیرهای مستقلی که این معیار را برآورده می کنند عبارتند از: سطح فعالیت بدنی (به عنوان مثال، چهار گروه: کم تحرک، کم، متوسط و بالا)، ترکیب بدن (به عنوان مثال، سه گروه: وزن طبیعی، اضافه وزن و چاق) و ……

مفروضه شماره 3:

شما باید از مشاهدات استقلال داشته باشید، به این معنی که هیچ رابطه ای بین مشاهدات در هر گروه یا بین خود گروه ها وجود ندارد. برای مثال، باید در هر گروه شرکت‌کنندگان متفاوتی وجود داشته باشد و هیچ شرکت‌کننده‌ای در بیش از یک گروه نباشد. این بیشتر یک موضوع طراحی مطالعه است تا چیزی که بتوانید آن را آزمایش کنید، اما این یک فرض مهم از آزمون Jonckheere-Terpstra است. اگر مطالعه شما با این مفروضه ناکام باشد، باید به جای آزمون Jonckheere-Terpstra از آزمون آماری دیگری استفاده کنید (مثلاً می توانید از آزمون فریدمن استفاده نمایید).

آموزش آزمون رتبه بندی فریدمن در SPSS

مفروضه شماره 4:

برای اینکه بدانید چگونه نتایج حاصل از آزمون Jonckheere-Terpstra را تفسیر کنید، باید تعیین کنید که آیا توزیع‌های هر گروه (یعنی توزیع نمرات برای هر گروه از متغیر مستقل) شکل یکسانی دارند یا خیر. همان تنوع یعنی توزیع نمرات باید یکسان باشد و تنها تفاوت احتمالی آن تغییر مکان است (یعنی نمرات در برخی گروه‌ها می‌تواند بالاتر یا کمتر باشد، اما توزیع نمرات یکسان باقی می‌ماند). این به شما امکان می دهد از آزمون Jonckheere-Terpstra به عنوان آزمون میانه ها استفاده کنید.

مفروضه شماره 5:

هنگام اجرای آزمون Jonckheere-Terpstra باید ترتیب گروه های متغیر مستقل را به صورت پیشینی پیش بینی کنید (یعنی عبارت “پیشینی” به سادگی به این معنی است که شما باید این ترتیب را “قبل” پیش بینی کنید. “شما داده های خود را جمع آوری می کنید، معمولاً زمانی که سؤالات یا فرضیه های تحقیق را برای مطالعه خود تنظیم می کنید). این به احتمال زیاد گروه های مرتب شده متغیر مستقل ترتیبی خواهد بود. اساساً نمی توانید ابتدا به داده ها نگاه کنید و سپس گروه ها را بر اساس داده ها مرتب کنید. یعنی نمی‌توانید گروه‌ها را دوباره مرتب کنید تا بر اساس ترتیب مقادیر کشف‌شده از داده‌ها، ترتیبی داشته باشند.

مفروضه شماره 6:

شما باید “پیشینی” جهت فرضیه جایگزین را پیش بینی کنید. اصطلاح “پیشینی” به سادگی به این معنی است که شما باید جهت فرضیه جایگزین را بدون نگاه کردن به داده های خود پیش بینی کنید (یعنی “قبل از” نگاه کردن به داده های خود). این برای اطمینان از این است که این یک “پیش بینی” است و بر این اساس نیست که شما ابتدا قادر به ارزیابی داده ها بوده اید. وقتی به پیش‌بینی «جهت فرضیه جایگزین» اشاره می‌کنیم، این بدان معناست که باید پیش‌بینی کنید که آیا میانه‌ها با افزایش یا کاهش گروه‌های متغیرهای ترتیبی افزایش یا کاهش می‌یابند. برای نشان دادن این موضوع، مثال بالا را در نظر بگیرید که در آن می‌توانید از آزمون Jonckheere-Terpstra استفاده کنید تا بفهمید که آیا رضایت شغلی، که در مقیاس ترتیبی اندازه‌گیری می‌شود، بر اساس موقعیت شغلی متفاوت است (یعنی متغیر وابسته شما «رضایت شغلی» است، که بر اساس یک اندازه‌گیری می‌شود. مقیاس 5 درجه ای از “بسیار راضی” تا “بسیار ناراضی” و متغیر مستقل شما “موقعیت شغلی” است که دارای سه گروه مستقل مرتب شده است:

1. از پایین ترین موقعیت مدیریت
2. مدیریت میانی
3. سپس بالاترین مقام، مدیریت

آموزش واریانس یکراهه در spss

حال، بیایید تصور کنیم که پیش‌بینی ما قبل از بررسی داده‌ها این بود که «رضایت شغلی با موقعیت شغلی بالاتر افزایش می‌یابد». ما پیش‌بینی می‌کنیم که سطوح متوسط بالاتر رضایت شغلی (یعنی روند از خیلی ناراضی به خیلی راضی) با سطوح متوسط بالاتر موقعیت شغلی (یعنی روندی از مدیر حساب به مدیر حساب) افزایش می‌یابد. شما می توانید فرض شماره 4 را با استفاده از آمار SPSS بررسی کنید. همچنین باید بررسی کنید که مفروضات 1، 2، 3، 5 و 6 را رعایت کنید، که می توانید بدون استفاده از آمار SPSS انجام دهید.

اجرای آزمون Jonckheere-Terpstra

یک محقق معتقد است افرادی که دارای تحصیلات بیشتری هستند بهتر می توانند با وجدان کاری در محل کار کنار بیایند. برای آزمایش این نظریه، محقق 204 شرکت‌کننده را انتخاب کرد و چند دقیقه فعالیت بدنی در هفته و توانایی آن‌ها برای مقابله با استرس ناشی از محل کار را اندازه‌گیری کرد. شرکت کنندگان بر اساس تحصیلات شان به 5 گروه تقسیم شدند. این متغیر تحصیلات، گروه‌های یک متغیر مستقل ترتیبی را تشکیل دادند. وجدان کاری در محل کار هم می شود متغیر وابسته تحقیق. آیا وجدان کاری در محل کار با افزایش سطوح تحصیلات کارکنان سازمان افزایش می یابد؟

برای اجرای آزمون جانکریر ترپسترا ابتدا باید به بخش Nonparametric Tests بروید چرا که این یک آزمون ناپاراتری است. سپس باید از قسمت Legacy Dialogs بر روی گزینه K Independent Samples بزنید.

در گام بعدی باید متغیر وابسته را در بخش اول و متغیر گروه بندی که همان تحصیلات است را به قسمت گروه بندی (Grouping Variable) منتقل نمایید. دقت داشته باشید که تیک آزمون Jonckheere-Terpstra را بزنید.

در گام بعدی باید طیف گروه های تحقیق خود را مشخص نمایید. مثلا در مثالی که من برای شما آورده ام تحصیلات را در 5 طیف اندازه گیری کرده ام. از 1 تا 5 را وارد می کنم.

در گام بعدی باید گزینه های مشخص شده را از قسمت options بزنید. در پایان باید ok را بزنید.

خروجی آزمون Jonckheere-Terpstra

در این بخش شاهد خروجی آزمون در دو جدول هستید. در جدول اول توصیف متغیرها است و در جدول دوم شاهد معنی داری آزمون.

انجام آزمون Jonckheere-Terpstra

روش دومی هم برای اجرای این آزمون وجود دارد. در این روش ابتدا باید به بخش Nonparametric Tests بروید. سپس باید Independent Samples را بزنید.

سپس باید بر روی گزینه Fields را بزنید.

در گام بعدی باید متغیر وابسته را در بخش اول و متغیر گروه بندی که همان تحصیلات است را به قسمت گروه بندی (Groups) منتقل نمایید.

در گام بعدی باید تیک آزمون را بزنید و سپس باید گزینه Run را بزنید.

تفسیر آزمون Jonckheere-Terpstra

باز در این بخش نیز مشاهده می کنید که می توانید معنی داری آزمون (Sig) را بررسی نمایید.    منبع اصلی برای آموزش بیشتر:

Jonckheere-Terpstra test using SPSS Statistics